Aydınlatmada Elektronik Floresan Balastl

    

      Floresan, Ampul aydınlatmasında kullanılan ve Balast olarak tanımlanan ve akım sınırlanmasında(boğucu bobin) kullanılan  birim iki tipte üretiliyor.Hepimizin bildiği klasik balastlar en çok kullanılan balast tipidir.Manyetik(konvansiyonel)balast olarak tanımlanan bu balastlar yaklaşık 50 yıldır kullanılan ve doğrudan,floresan ampul ateşlendikten sonra boğucu bobin olarak işlev gören akım sınırlayıcı balastlardır.Doğrudan şebeke frekansı ile çalıştığından(50 yada 60 Hz) stroskobik etki yaratırlar-örneğin obüratör hızı yüksek bir fotoğraf makinesiyle bu balastın çalıştırdığı floresan ampulle  fotoğraf çekimi yapılamaz-gözlerimiz saniyede 50 Hz lik bir geçişi o an için doğrudan algılamasa bile bir süre sonra bu 50 Hz lik periyod gözleri yormaya başlar.özellikle bürolarda floresan altında çalışanların en çok şikayet ettikleri konu budur.50 hz (hertz)lik tarama hızına sahip televizyon ekranına(klasik tüplü tv)yakından baktığınızda bu etkiyi daha net olarak görebilirsiniz.Geniş camlı ve farklı renk tonlarında döşenmiş ortam ve havuzlarda da bu etki dikkatli bakıldığında farkedilecektir.

    

     Manyetik balastların en büyük diğer üç sorunu da 1: Aşırı akım harcaması (CE işaretinin gereklerine  uygun tasarlanmış bir elektronik balasta oranla % 30-50 ve hatta bazı kuralsız üretim yapan yerli firmaların balastlarında % 100 daha fazla)2: Manyetik Balastın içindeki bakır emaye tellerin akım geçtikçe vibrasyon ile oluşturduğu ve balast eskidikçe emayeleri bir arada tutan yalıtım maddesinin gevrekleşmesiyle birlikte artan vınlama sesi (saniyede 50 Hz!) 3. Aşırı ısınma(en kaliteli manyetik balast ta bile  80-90 dereceyi bulur)Yine forumda kimi arkadaşların yazdığını tersine konvansiyonel balastlar ampul ömrünü uzatmaz.Pek çok çeşidi olmakla birlikte çubuk (lineer tip)floresan balastlar FM/T-2/T-5/T-8/T-9 olarak ana gruplara ayrılırlar.

 

        Türkiyede en çok kullanılan Floresan ampuller T-8 ve son dört beş  yıldır da T-5 olarak isimlendirilen ampullerdir.Kodlamanın adından da anlaşılacağı gibi öncelikle kalınlıklarına göre sınıflandırılırlar.6-8 mm den başlar 40.05 mm ye kadar çıkar.

Basit bir örnekle:13 -14 -15-24-28-35-39-49-54 Watt T-5 konsepti ampuller genellikle 16 mm(bazı üreticilerde 17 mm) dir.

T-8 Ampullerde ise kalınlıklar 26-28-30.09-38-40.05 mm ve güçleri 18-20-36-40-58 W şeklinde gider.FM floresan ampuller ise güneş ışığının renk tayflarını en iyi veren ampullerdir.Boyları 32-42-54 cm arasında değişir 6-8-11- ve max 13 Watlık güçlerde üretilirler kalınlıkları 6 mm dir.Vb.Ampul konusunda bu detaylara yer vermemin nedeni yine forumda kimi arkadaşların bir balasta iki adet ampul bağlanıp bağlanamayacağını sormaları  ve genellikle Balast ampul ilişkisi konusunda bir muallaklık ve bilgi yetersizliği  olmasından dolayıdıdır.Gerçekte hiç bir Floreasan ampul kendisi için üretilen bir balast olmadan uygun renkte ışık vererek ve ampul üreticisinin belirtiği performansta  çalışmaz.Ampul satın aldığınızda ona tam uyumlu ve etiketinde o ampulun değerlerinin yazılı olduğu balastı kulanmak gerekir.Yada tersi.Bunun temel nedeni her ampulun çektiği akımın farklı olması,ihtiyaç duyduğu flaman geriliminin farklı olmasındandır( 54 v ile 115 V arasında değişir).Örneğin yakın güçlerde bir T-5 floresan ampul T-8 e oranla % 10-20 daha fazla akım çeker ama ışık yeğinliği daha iyidir.Flaman gerilimleri arasındaki fark yaklaşık 15-18 volttur.Elektronik Balastlar manyetik balasta bir üstünlüğü de  buradan ortaya çıkar.Uygun ve normlara bağlı kalınarak üretilmiş bir elektronik balast ampulun ihtiyaç duyduğu akımı ve uygun flaman gerilimini sağlayarak ampul ömrünü uzatır.Elektronik balastlar ortam ısısına çok fazla artı etkide bulunmaz(normlara uygun ve CE işareti taşıyan elektronik balastlarda yüzey ısısı max 25-35 derece dolayındadır) ek olarak Elektronik balastlarda manyetik balastlarda görülen stroskobik etki oluşmaz.

 

        Elektronik balastlarda Şebekedeki 50 Hz lik gerilim balast içindeki transistörler osilatör olarak çalıştırılarak ampul uçlarına min.15.000 Hz-max.47.000 Hz olarak (15 Khz-47 Khz) ulasır.Dolasıyla hiç bir canlının gözü böyle bir hızı algılayamaz.Ek olarak Filtreli bir Elektronik balast Manyetik balasta oranla 1/6-1/10 daha az ses üretir(hem şebeke üzerinden harmonik distorsyon dediğimiz çevredeki elektronik cihazları etkileyen gürültü hemde doğrudan havadan yayılan ses olarak) Ampuller ve Balastlar konusunda bu kaba-genel giriş umarım yararlı olur.Gelebilecek tüm "basit" yada" teknik" soruları yanıtlamaya çalışacağım.

 

Saygılar.

 

Murat Ongeli/İstanbul

Tek balast la iki floresanın çalıştırılıp çalıştırılmayacağını anlamadım.Ben 15 watt lık iki adet floresanı 40 watt lık tek balastla çalıştıramadım.Toplam 30 watt ın 40 wattlık balastla çalışacağını elektrikçi söyledi ama çalıştıramadım. Şuan ayrı iki balastla çalışmakta.

Saygılar...  

 

 Saygılar...

(Paylaşımımı olumlu bulan arkadaşlara teşekkürler)Saygılar..

 

Murat Ongeli/istanbul

Tek balast la iki floresanın çalıştırılıp çalıştırılmayacağını anlamadım.Ben 15 watt lık iki adet floresanı 40 watt lık tek balastla çalıştıramadım.Toplam 30 watt ın 40 wattlık balastla çalışacağını elektrikçi söyledi ama çalıştıramadım. Şuan ayrı iki balastla çalışmakta.

Saygılar...  

Saygılar...