Suyun toplam sertliği (GH) sorunu.

 Suyun toplam sertliği (GH)

 

Sertlik yapan tuzlar: Kalsiyum ve magnezyum tuzları
Suda çözünmüş türlü tuzlar arasında kalsiyum ve magnezyum tuzları suyun toplam sertliğini oluştururlar. Suda en çok bulunan sertlik yapıcı bileşikler genelde kalsiyum bikarbonat [Ca(HCO₃₎₂] ve kalsiyum sülfattır [CaSO₄]. Kalsiyum ve magnezyum tuzlarının çok bulunduğu sular sert, az oldukları sular ise yumuşak olarak nitelendirilir. Sertliğin ölçüm birimi olan 1° GH litrede 10 mg kalsiyum veya magnezyum oksite karşılık gelir. (Ca: Kalsiyum, Mg: Magnezyum, Na: Sodyum, P: Potasyum)

 

Geçici sertlik: 
Kalsiyum bikarbonatın neden olduğu sertliğe geçici sertlik de denir, çünkü suyu kaynatınca bu sertlik kaybolur. Kalsiyum sülfatın yol açtığı sertlik ise kalıcı sertliktir. Böylece:

toplam serlik (dGH) = kalıcı sertlik + geçici sertlik

Akvaryumculukta su, sertlik derecesine (GH) göre aşağıdaki gibi sınıflandırılır: 

 

Bu yazıya görede suyum çok yumuşak değerde GH değerime bakarak bu sonuca varabiliriz. Ancak yazıda bahsedildiği gibi GH ı kalsiyum magnezyum tuzları etkiliyormuş anladığım kadarıyla. Buna bakarak size şu bilgiyide verebilirim. Akvaryumuma(su hacmi 160 litre civarı) haftalık 10 ml REEFLOWERS AQUAPLANTS ALL İNCLUSİVE ekliyorum. Bu gübrede potasyum,kalsiyum,magnezyum,demir,bor,manganez,çinko,nikel,kobalt ve nehirlerde bulunan eser miktarda element bulunur yazıyor.Kullanma talimatında 100 lt ortalama bitkili akvaryuma 5 ml ekleyiniz yazıyor.GH a bakarak bu gübrenin az geldiğinide söyleyebilir miyiz bu tuzların GH a etki ettiğini düşünürsek? Ayrıca aynı markanın potasyum gübresinide kullanmaya başladım ilk kez dün kattım. Diğer gübrede potasyum olmasına rağmen üzerinde değere bakaraktan potasyumu biraz az kullandım suyumda ki değeri 10 ppm arttıracak şekilde.Diğer gübredeki potasyum değerini yazmadığı için az kullandım.Bildiğim kadarıyla suda potasyum 20-30 ppm olması gerekiyormuş? Bildiğim kadarıyla tatlı su için potasyum testi yok.GH a bakarak akvaryumda ki potasyumun eksik olduğunuda söyleyebilir miyiz? Böylelikle genel gübre testi yapılabilir mi GH a bakarak?1 saattir kafamı bunun üzerinde yoruyorum mantıklı mı değil mi bilemiyorum :) ama bana genel anlamda mantıklı geliyor?. Şimdi akvaryum değerleri(malzemelerim vs) bu durumdayken GH neden düşük çıkıyor olabilir ve PH neden JBL testinde yüksek(turnusol kağıdında düşük)? Bu arada akvaryumum da 11 adet 1,5 haftalık Lepistes yavrusu, 20 30 adet Physis snail ve 5 adet Helena snail var. Bu konudan anlayan arkadaşlar kafamda ki soruları ve yardımlarını esirgemezlerse memnun olurum.Şimdiden teşekkürler.

Aynen katılıyorum. Üretim yapmıyorsanız Ph değerine bu kadar takılmayın. Test kitlerine de pek güvenmeyin.

Ph - Kh - CO² birbirleri ile direk ilişkilidir. Ve sürekli olarak birbirleri ile etkileşim içerisindedirler.

Bunun dışında Su sıcaklığı, akvaryumdaki bitki yoğunluğu, kullanılan taş vs.suya salınım yapması, gübre kullanımı vs., de dolaylı olarak Ph' ı etkiler.

Geçici veya kalıcı sertlik kavramları genel sertlik kavramı içinde yer almaktadır yani geçici de olsa kalıcı da olsa suda kalsiyum veya mağnezyum fazla ise o su genel sertlik bakımından sert su oluyor. Kısacası geçici sertlik genel sertliğin bir alt başlığı gibi.

Bir de kh denilen kısacası karbonat sertliği diyebileceğimiz bir tanım var. 

Bu da sudaki karbonat ve bikarbonatla ilişkili. Mesela caco3 suda iyonlaştı diyelim bunun ca kısmı genel sertliği artırırken hco3 olarak iyonlaşan kısım karbonat sertliğini arttırır. Bu aynı zamanda kaynatmakla çökeleceği için geçici sertlik de denebiliyor ancak bunun size kafa karıştırmaktan başka pratik bir yararı yok. Başka bir örnek sodyumbikarbonat (nahco3) gibi bir tuz suda iyonlaşırken sodyum kısmı genel sertliğe etki etmezken bikarbonat kısmı suyun kh ını artırmış olur. Tabi gh a yansımayan sodyum, potasyum vesaire gibi iyonlar gh veya kh ile ölçülemezken elbette suyunuzun genel tuzluluğunu ve iletkenliğini artırmış olur.

Kısacası sorularınıza gelirsek, suyunuzun gh ı düşükken kh ı yüksek olabilir. Yani genel sertliğiniz az fakat karbonat sertliğiniz fazla demek, bunu başarabilecek tuz da nahco3 tür. Yani suyunuzdaki kh ın cahco3 ten kaynaklı olmadığı daha ziyade nahco3 ten kaynaklı olduğu sonucu çıkarabilirsiniz. Ph önemli ölçüde Kh bağımlı olduğundan ve kh ınızı da yüksek olduğundan ph ınızın 7 nin üzerinde çıkması da olağan bir durum, bu açıdan testiniz fazla güvenilir olmasa da aşağı yukarı doğru gösterdiğini söyleyebilirim. Bitkili bir akvaryumda kh ı 3-4d civarında tavsiye ediliyor. Kh ı aşağı çekmeden co2 gibi zayıf asidik etki gösteren şeylerle de ph ınız fazla geri gelmez. Yada çok aşırı derecede co2 vermelisiniz o takdirde de canlılarınız ölür. Yani kısacası kh ı biraz azaltmanız gerekiyor. 

Gh hakkında diğer fikir yürütmeleriniz doğru. Yani suda ca mg az ise potasyum azdır gibi bir sonuç pratik olarak doğrudur. Çünkü bunlar az ise suyun yeryüzü ile çok temas etmediğini daha saf halde yakalandığı gibi bir sonuç çıkarılabilir. Tabii çok emin olmak isterseniz k yı ölçemeseniz bile suyun iletkenliğini ölçerek az çok fikir sahibi olabilmek mümkün olabilmektedir. Çünkü her çözünen tuz suyun iletkenliğini gittikçe arttırır. Yani atıyorum gh bu halde iken iletkenliğiniz muhtemelen 300m/s yi geçmemesi gerekir. Geçiyorsa mesela 1000m/s çıkıyorsa anlarsınız ki sizin ölçmediğiniz veya ölçemediğiniz bir tuz suda abartı ölçüde iyonlaşmıştır.  Bunları kafanızda ki soruları yanıt olabilsin diye yazdın yoksa bunun yanında potasyum genel olarak sularda yoğun olarak rastlanan bir şey değil yani var da atıyorum gh ı 10d olan bir istanbul suyunda 3-5ppm bulunabiliyor. Ama suyunuz atıyorum çok özel veya cins bir kaynaktan geliyordur da genel bir suyun özelliklerini taşımıyor da olabilir tabii bu çok istisnai bir durum olur. Yani potas ca ve mg ye göre genellikle çok daha az olur.

Diğer taraftan bu yazdıklarım genel anlamda çıkarılabilecek sonuçlardır yani gh ı ölçerek az çıktı potasyum azdır demek mümkün değildir çünkü gh sadece ca mg tuz veya minerallerinin caco3 cinsinden ifadesidir. Yani potasyum eklediğinizde gh ınız artmaz. Kural olarak sadece ca veya mg eklerseniz bir artış olur. Tabi kimyasal bir süreç sözkonusu olduğundan bir takım etkileşimlerle eser düzeyde bir etki mümkündür ancak bu gözardı edilir. Mesela kso4 ü bolca eklerisiniz de bu da biraz caco3 ün çökmesine veya çözülmesine sebebiyet verebilir anlamında.

Kullandığınız gübre karışık bir ürün olması bakımından kullanımı pek uygun değil. Yani gh ı artıracam derken diğer ağır metaller sebebiyle balıklarınızı zehirlersiniz buna dikkat edin. Diğer taraftan gh rakamınız bitkili bir akvaryum için ideal bir rakam. Yani 4d gibi bir gh ta bitkiler için yeterince hatta fazlaca ca ve mg bulunur. Tabii gh ın hepsi kalsiyumdan kaynaklanıyorsa bu bir problemdir ama mutlaka bir kısmı mağnezyumdur bu biraz bazen az olabiliyor. Bunun ne kadarı ca ne kadarı mg dir şehir şebeke suyu değerlerinizden öğrenebilirsiniz. 

Son bir bilgi 1d yaklaşık 18ppm yapıyor. Yani 4d bir gh da 70ppm caco3 eşdeğeri sertlik var. Yani saf bir  suyun bir litresinde 70ppm (miligram) caco3 iyonlaşırsa sizinki kadar bir sertlik elde edilir. Tabii bunun hepsi kalsiyum değil bir kısmı co3 tür, yaklaşık %40 ı ise kalsiyum olur, atom ağırlıklarından hesaplanıyor. Birde bilmeyen olabilir ppm = mg/lt dir. Mağnezyum da ise caco3 e göre eşdeğerini hesaplıyorsunuz yani biraz daha az mgco3, biraz daha fazla caco3 e tekabül ediyor. Yani mağnezyumu biraz daha az kullanarak aynı sertliği elde ediyorsunuz. Çünkü gh ın ifade biçimi caco3 cinsinden olduğundan, yani sertlik magnezyumdan kaynaklansa bile caco3 cinsinden ifade edildiğinden şu kadar mgco3 şu kadar caco3 sertliğine tekabül eder demiş oluyorsunuz. Yine atom ağırlıklarından hesaplanıyor. 

Gerekli gereksiz yazdık işte, ölüp gidersek alanımız dışında zor zahmet çeşitli kaynaklardan parça parça öğrendiklerimizi boş beleş yanımızda götürmeyelim, çok şey öğrendiğimiz bu forumda daha çok arkadaşımız çok daha fazla şey öğrenip bizimle paylaşsın, insanla giden motorsikleti veya uçağı yapamayan bir ülkenin insansız gidenini! nasıl yaptığını da gerekirse izah etsinler. 1699 dan beri neden hep ileri gidiyoruz da sonuçta hiç ileri gidemiyoruz yukarıdaki örnek üzerinden düşünülsün. Düşünülsün ki bu sayede akvaryumla ilgili doğru soruları soran araştıran cevapları  bulan, paylaşan gerçek akvaristlerimiz çoğalsın. 

Saygılar.  

 Şebeke suyumu test etmedim şu anda işteyim ancak bir kaç saat sonra eve gittiğimde aynı test kitlerini kullanaraktan şebeke suyunuda test edeceğim bilgileri iletirim test ettiğimde.Bulunduğum şehirde petshoplarda bitkili tanklar için pek malzeme satılmıyor özellikle test kiti gibi şeyler elimde o yüzden fazla test kitim yok akvartyum suyundaki her maddeyi test edecek kadar.Alışverişlerimi internetten yapıyorum bu yüzden ancak internetten yapıyor olsamda işim gereği bankaya gidip karta para yatırma fırsatımda olmuyor çoğu zaman bu yüzden genel anlamda test kitlerinle sizlere sonucu iletebildim. Gh değerim bitkili için yeter diyorsunuz ancak bazı arkadaşlarda ph değerine üretim yapılmayacaksa çok takılma diyorlar ancak söyle birşey diyeyim ben beslemek istediğim her canlının su özelliklerine yakın sular ve şartlar elde etmeye çalışırım inanın ben şu akvaryumla mart ayından beri uğraşıyorum herşey tam olsun diye canlılara eziyet etmeyeyim ve kayıbım olmasın diye. Akvaryumum 200 lt ancak malzemelere harcadığım parayla 10 taneden fazla mobilyalı akvaryum alabilirdim.Onlar huzurlu olsun ben olayım onların sağlığı banada yansıyor :)

GH için şunu da ekleyeyim.Test etmeden bir süre önce akvaryum için mineral çözeltisi kullanıyordum gübre kullanmaya başladıktan sonra bunu kestim nedeni ise içerisinde çok az değerdede olsa diğer maddelerin olmasıydı diğer gübreler ile bunları aldığı için patlama olmasın diye çözeltiyi kesmiştim. Tahminimde GH bu yüzden düşmüş olabilir ancak çözeltiyi kullanırken test kitim yoktu o zamanlarda ki değerleri bilemiyorum ne yazık ki.

bazı düşünme biçimlerinizde bazı hatalar var. 

Gh öyle kolaylıkla düşebilen birşey değildir. Yani birşey kullanmadım gh düştü diye birşey mümkün değil.  Tabii filtrenizde zeolit gibi bir eleman vesaire varsa bu gh ı oluşturan bir kısım ca veya mg tutup gh da bir seferliğe mahsus bir düşme yaratabilir. Diğer taraftan böyle tutucu bir filtrasyon elemanınız yoksa sudaki gh ı yani kalsiyum veya mağnezyumu ancak akvaryumu kaynatarak biraz azaltabilirsiniz, yani bir kısmını eksiltebilirsiniz yani geçici sertlik kalkmış olur. 

Yok bitkilerim ca ve mg yi yiyor zannediyorsanız o zaman da yanılırsınız. Bitkiler veya bütün organik yapıların temel elementleri C,H VE O dur. Kısaca özetlemek gerekirse 1 kilo bir bitkinin %90 ı su kalan %10 un da %90 c,h ve o olup, diğer sayabileceğiniz bütün element mineral veya tuzlar temelde hücre yapımında vesaire kullanılıp bünyeye çok az miktarda alınmaktadır. Kısacası suyunuzdan atıyorum 10mg/lt nitratı eksiltebilmeniz için kilolarca bitki üretmeniz gerekmektedir. Tabi kimi bitkiler nitratı kimi bitkiler potası kimisi kalsiyumu biraz fazla tüketebilmekle beraber, bitki kullanımı ile 4d bir sertliği ölçülebilecek kadar azaltabilmek mümkün değildir. 

Suyunuzda atıyorum 20ppm kalsiyum var diyelim bu bir litredeki kalsiyum miktarı olup 100 lt bir akvaryumda bunun 100 katı kalsiyum olmuş olur, bu kadar kalsiyumla ne kadar bitki üretebileceğinizi biraz araştırın hayrete düşersiniz. Doğaya bakın saf yağmur suyu çöl kumuna yağdığında bile nasıl koskocaman yeşillikler meydana geliyor. Yani bir takım sıvılarla balık besler gibi bitki beslediğinizi zannetmeyin. 

Kısacası gh eksilen birşey değildir ayrıca başarılı bir akvaryum için çok fazla bir şey yapmanıza gereksiz ürünler almanıza da gerek yoktur. Ancak bu çok uzun bir konu olur. Aldığınız ürünler okuduğunuz konuları daha iyi anlamanızı sağlamak bakımından yararlı olsa da asıl yapmanız gereken şey forumu bol bol okumak olsun, kimi konularda yanıltıcı bilgiler yer alsa da bir çok konuyu defalarca okuduğunuzda hangi bilgilerin ve uygulamaların daha doğru olduğunu rahatlıkla anlayabilirsiniz. 

Ayrıca gh testinizi kontrol ederseniz iyi olur hatalı ölçüm yapıyor olabilir.

Saygılar.

Filtre malzemelerimi sayayım size dış filtrem de mavi-siyah bio sünger, sera super peat torf, seachem matrix, seachem purigen ve elyaf mevcut. Siz böyle deyince ben matrix ve purigen den şüphelenmeye başladım düşüşüne bunlar etki edebilir bence.Ancak bu ürünleri almadan önce baya araştırmıştım çoğu kişi ve ürünün dağıtımcıları minimum etki diyorlardı mineral gübre vs emme konusunda siz ne diyorsunuz bu malzemeler hakkında daha önce kullandınız mı veya duyduğunuz oldu mu? Akvaryumum dada hiç taş vs yok sadece 2 mangrow kökü 1 de yati kökü var kumda aquadeco siyah kum. Akvaryumumda da 2 3 gündür staghorn yosunu başladı ilk kez böyle yosun türü gördüm ve nasıl bir yosunsa çok sağlam yapışıyor yapraklardan ayıracam diye köküyle bitkiyi kaldırıyor. Git gide çoğalmaya başlayınca mecburen sera algovec kullandım gelişimleri durdu gördüklerimi de keserek akvaryumdan uzaklaştırıyorum. 

Son birşey daha GH testimi nasıl kontrol edebilirim yani GH ı bilinen ürünler nelerdir?

mineral takviyesi derken içinde ca veya mg bulununan bir şey ise ve suda iyonlaşıyorsa yani dibe katı halde çöküp kalmıyorsa elbet gh yükselir. Mineral dense de tuz dense de element dense de bir şey fark etmez kalsiyum tek başına mineral tanımına uymasa da mesela caco3 bir mineraldir bu suda iyonlaştığında ca+  hco3 olarak iyonlaşıyor dolayısıyla vücudumuzda organizmalarda vesaire su bulunduğunduğundan minerali katı halde alsanız bile (çünkü mineral hal kristal bir katı oluyor genelde, bazıları da çoğunlukla suda çözünmez) iyonlaşmış hallerini kullanmış oluyoruz bu bakımdan kalsiyumun kendine de mineral diyen oluyor. Yoksa bildiğim kadarıyla kalsiyum doğada saf halde olamıyor. 

Kısacası mineral takviyesi adı altında ca veya mg içeren bir ürün gh ı artıracağı gibi, gerçek bir mineral olan caco3 kalsit de suda iyonlaşırsa (çözünmesi bazı şartlara bağlıdır pek çözünmez yani) bu da gh ı artıracağı gibi çok daha rahat iyonlaşan cacl veya mgso4 gibi tuz kullanımı ile de gh hemencecik artırılabilir. Kalsiyuma mineral derseniz bunların hepsinden mineral kazandırmış olursunuz. Diğer ca ve mg harici mineral dediğiniz şeyler kural olarak gh a etkide bulunmaz.  

Kısacası mineral dediğiniz şey ile gh içeriği olan şey aynı şeylerdir. Yani gh hakkında yazdıklarıma dikkat ederseniz mineral kazandırma işlemi yapmanıza gerek yok.

Bir de mesela caco3 içeren mermer, mercan kırığı, midye kırığı kalsit aragonit  vesaire gibi kumların kullanılması durumunda da yavaş yavaş gh ve kh içeriği artar ancak kh harcanan bir şey olduğu için zamanla azalır. Yani bu kum eridikçe diyelim, ca kısmı gh ı artırır.

Bahsettiğiniz filtre malzemelerini denemedim, ancak ne olduklarını elbet biliyorum, ben filtremde sünger elyaf ve biraz seramik harici birşey kullanmıyorum. Böyle gözenekli ve iyon değiştirme ve rejenere olabilen malzemelerin kullanımını da özel durumlar hariç doğru bulmuyorum. Sizin filtrenizdeki malzemeler belki bir miktar gh içeriğini tutuyorudur veya tutmuyordur ancak neyi tam olarak tutuğunu ve neyi ne zaman bırakabileceğini üretici bile zor bileceği gibi bilse bile size tam olarak bunu söylemez. Malzeme bir tuttu iki tuttu diyelim sonsuza kadar tutamayacağı için yine de kullanılabilir gibi gözükse de hadi önce bol bol kalsiyum tuttu diyelim sonra da bir gün suyunuzda biraz sodyum arttı diyelim, o malzeme de o gün ben sodyumla yer değiştireyim derse asıl o zaman sıkıntı olur. Suda elyafın tutamadığı bir şeyi başka bir şeye tutturmanın anlamını pek anlamıyorum. Benim gözümde bu tür ürünler cari açığa katkıda bulunmaktan başka işe yaramaz.

Testinizin çalışıp çalışmadığını anlamak için örneğin bir şişe maden suyu alıp gazını kaçırıp bir test yapın ca ve mg oranı çok yüksek olduğundan testinizin tavan yapması lazım, veya iletkenliği düşük veya içeriği üzerinde yazan ve ca ve mg miktarları toplamı 25 ppm  gibi değeri geçmeyen bir içme damacana veya pet şişe suya testinizi daldırıp gh ı ölçebilirsiniz.  Bu takdirde de gh ınızın düşük çıkması gerekir. Böylelikle testin çalışıp çalışmadığını anlarsınız. Test tavsiyesi olarak ise tek işi gh ölçmek olan herhangi bir testi seçebileceğiniz gibi sera veya tetra ürünlerini daha öncelikli tercih edebilirsiniz. 

Bir de şu konuyu okursanız size biraz yardımı dokunur.

http://www.akvaryum.com/Forum/yesil_kirmizi_bahcem_k736814.asp

Saygılar.

Mineral çözeltisinden kastım kalsiyum ve magnezyum içeren Deep marka mineral çözeltim var(içerisinde bitkiler için gereken diğer besinlerde minik mevlalarda mevcut).Yarından itibaren bu çözeltiyi testler dahilinde ekleyerek etkisini göreceğiz bakalım :)

Test çubuğumu da elma sirkesinde PH değerini doğrumu ölçüyor diye test ettim.Sirkede 5-6 yazıyordu test skalamda en düşük 6.4 PH değeri var ve o renkten az daha açık sarı renkte gösterdi PH ı yani doğru ölçüyor sanıyorum.GH ı ise 21+ gösterdi KH değerini 3 ila 6 arasında gösterdi CL2,NO2,NO3 ise 0 değerindeydi. Soda ile test edecektim ancak evde soda kalmamış (market işletiyorum ama soda yok evde :D).Bilmiyorum elma sirkesinde ki bu değerler doğru mudur değil midir ama en azından PH doğru olduğu kesin.

PH değerimde akvaryum suyumda yüksek bunuda düşürmem gerekecek ancak KH değerim yüksek bu yüzden direk KH a odaklansam daha iyi olacak sanırım KH değerim PH ımı yüksek tutuyor anladığım kadarıyla. KH düşürme için karbonat kullanılıyor muş bu doğru mudur bir zararı olur mu ve nasıl kullanılıyor bilginiz var mı? Bu şekilde KH ı düşürmek kalıcı çözüm sağlar mı?

Filtre malzemelerimin de KH GH a etki ettiğini bu değerleri düşürüp yükselttikten bir süre sonra yine aynı değerlere gelirse bir kez de elyaf ve sünger kullanarak deneyeceğim o zaman etkilerini de anlayacağız sanırım.

Nitrat seviyem de 10 civarı alttaki akvaryumda ki bitkilere yeterli olur mu sizce? Bitkiler zor bitkiler değil.

Salatalığa aldanmayın salyangoz avlıyorum :)

Bu da akvaryum suyumun testi;