4 Adımda Uzun Ömürlü Bettalar

[B][K]1- BALIK SEÇİMİ[/K][/B]

[B]Sağlıklı Balık Almak[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/a/ad/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-1.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-1.jpg.webp[/IMG]

Sağlıklı bir balık almak için, öncelikle güvendiğiniz bir yerden alışveriş yapmalısınız. Balığınızın aldığınız yere ulaşana kadar hangi aşamalardan geçtiğini öğrenmeniz gerekiyor. Soru sormaktan çekinmeyin ve bu yüzden size cevap verebilecek donanıma sahip satıcılardan alışveriş yapın. En azından balığın kaç yaşında veya kaç aylık olduğunu söyleyebilecek bilgiye sahip olması gerekiyor satıcının. Kötü koşullarda satışa sunulan balıklardan ve akvaryumculardan uzak durunuz. Balığınızı seçerken stresli olup olmadığını gözlemlemelisiniz. Sağlıklı balıklar, sağlıksız olanlara göre daha aktif ve gösterişlidir. Yeme ve sese tepki vermekte gecikmezler. Fiziksel hasara sahip olup olmadığını iyice gözlemleyin. Yüzgeçlerinde yırtılmalar, kopmalar veya erimeler varsa, ağız kısmında yüksek oranda beyazlık veya solungaçlarda yer yer kızarıklık, kan toplanması vs. varsa almayın. Aynı şekilde balığın renginde ve pullarında da yer yer problemler görülüyorsa o balıktan uzak durmanızda fayda var. Yetersiz filtrasyona sahip akvaryumlardan ve özellikle fanus, bardak, ampul vs. gibi cisimlerde satılan balıkları almayın.

[B]Mavi Betta Almak[/B]

[IMG]http://pad3.whstatic.com/images/thumb/5/50/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-2.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-2.jpg.webp[/IMG]

Betta yemleri genellikle balıkların renklerini artıracak bileşenlere sahiptir ve kırmızı balıkları daha kırmızı gösterecek karotenoidler (havuç, kırmızı biber gibi) içerirler. Sarı, kırmızı ve turuncu balıklar bu yemler sayesinde daha parlak ve canlı renklere sahip olurlar. Fakat mavi bettalarda kırmızı renk artışı olmaz, bağışıklık sistemleri güçlenir. Bu yüzden dişi balıkların çoğunlukla mavi erkekleri tercih ettiği gözlemlenmiştir.

[B]Genç Balık Seçin[/B]

[IMG]http://pad3.whstatic.com/images/thumb/c/cc/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-3.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-3.jpg.webp[/IMG]

Birçok kişi aldığı balığın yaşını bilmez. Bu yüzden ömrünün sonuna yaklaşmış bir balık satın alır. Fakat genç bir balık alırsanız, ona daha uzun bir süre bakma şansınız olur. Üretmek isteyenler ise daha uzun süre ve daha fazla sayıda yavru alabilirler. Küçük balıkların daha genç olma olasılığı her zaman yüksektir. Bettalar yaşlandıkça yüzgeçleri uzar ve vücutları büyür. Doğal ortamda beslenmiş bettalar veya vahşi bettalar biraz daha küçük olabilir. Bu yüzden yazının başında belirtildiği gibi, hangi ortamda veya nasıl bir beslenme ile yetiştirildiğini bilmeniz gerekir. Eğer balığınızın genç olduğundan emin olmak istiyorsanız bu işe gönül vermiş üreticilerden özellikle "damızlık" satın alabilirsiniz.

[B]Balığın Suyunu İnceleyin[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/7/78/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-4.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-4.jpg.webp[/IMG]

Balığı satın almadan önce içinde bulunduğu suyu incelemenizde de fayda var. Kirli, yeterli filtasyona sahip olmayan akvaryumlardan kesinlikle balık almayın. Bununla beraber akvaryumda fazla yem olup olmadığını da inceleyin. Balığınız yem yemiyor olabilir veya fazla yem atılarak kirli bir akvaryumda yaşamaya mecbur bırakılmış olabilir. Bunlar balığın ömrünü kısaltan bir takım kötü koşullardır. Bu durumdaki bir balığı da almamalısınız.

[B]Diğer Balıkları İnceleyin[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/9/9a/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-5.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-5.jpg.webp[/IMG]

Betta almayı düşündüğünüz yerde diğer akvaryumları da incelemenizde fayda var. Tüm akvaryumlara aynı sudan ekliyor olabilir veya akvaryumlarda salgın hastalık olabilir. Almayı düşündüğünüz betta eğer karma bir tankta bulunuyorsa, tanktaki diğer canlıları da izleyin. Hasta veya ölü balık bulunan karma bir tanktan kesinlikle betta almayın.

[B]Tek Betta Alın[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/0/0c/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-6.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-6.jpg.webp[/IMG]

Aynı tankta beslemek üzere birden fazla betta satın almayın. Bettaların bir arada yaşayabildiği gözlemlenmiş olsa da, her balığın ayrı bir karakteri vardır ve bettalar akıllı balıklardır. Huyunu bilmediğiniz bir balığı başka bir balıkla aynı tanka koymamalısınız. Karma tanktan bir betta alsanız bile bulunduğu tankta diğer balıklara zarar vermediğinden kısa sürede emin olamazsınız.

[B][K]2- TANK KURMA[/K][/B]

[B]Uygun Büyüklükte Tank Seçimi[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/e/e9/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-7.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-7.jpg.webp[/IMG]

Birçok kişi bettaların çok küçük su birikintilerinde, bardaklarda ve fanuslarda yaşabildiğini iddia etse de bu yanlış bir önermedir. Bettalar küçük suları değil, sığ suları tercih ederler. Pirinç tarlası derinliğindeki suları tercih ederler, ki bu tarlalar geniş sulak alanlardan oluşur. Bettalar, yüzebilecekleri geniş alanlar isterler. Eğer dekor kullanmayacaksanız en az 10-15 litrelik bir tank olmasında fayda vardır. Seçtiğiniz akvaryum silindir formlu yüzme alanı kısıtlı bir akvaryum ise hacminin bir önemi kalmayacaktır. Bu yüzden yüzme alanı geniş olacak şekilde ayarlamalısınız.

[B]Bitkiler Ekleyin[/B]

[IMG]http://pad3.whstatic.com/images/thumb/3/39/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-8.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-8.jpg.webp[/IMG]

Çoğu kişi bakım istemediği için plastik bitkiler tercih etse de görsellik dışında bunların bir faydası yoktur, aksine zararlı bile olabilir. Canlı bitkiler tankınız için doğal bir filtrasyon yaparlar, oksijen miktarını artırırlar ve suyunuzu daha kaliteli hale getirirler. Seçtiğiniz bitki yapay veya canlı da olsa, keskin kenarları, yaprakları, dalları vs. olmamasına dikkat etmelisiniz. Balığınızın kırılgan ve hassas yüzgeçlerine zarar verebilirler. Balığınız için zararsız olabilecek yapay bitkiler ipek olanlardır. Zararsız ve bakımı kolay canlı bitkiler ise Java fern, Java moss, Christmass moss, Eledoa, Tilki kuyruğu, Ludwigia repens, Su mercimeği, Pistia, Bacopa vs. gibi türlerdir.

[B]Temiz Su Ekleyin[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/0/05/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-9.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-9.jpg.webp[/IMG]

Tank kurmanın en önemli unsurlarından birisi, temiz sudur. Direkt olarak musluktan ekleyeceğiniz bir su, balığınızı öldürebilir. Klor ve fluoksetin gibi kimyasallar balıklar için çok zararlıdır. Balıklara önemli ölçüde zararlar verir ve ömürlerini azaltırlar. Balığınızı akvaryuma koymadan önce, musluk suyu doldurduğunuz akvaryuma uygun ölçüde su hazırlayıcı preparat ekleyip, filtre, ısıtıcı vb. ekipmanları çalıştırarak birkaç gün beklemelisiniz. Suda yeterli miktarda oksijen çözünmesi ve balığınıza nefes alacak bir ortam sağlanması için bu şarttır. Ayrıca yararlı bakteri döngüsü de bu şekilde oluşacaktır.

[B]Isıtıcı Kullanımı[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/c/cf/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-10.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-10.jpg.webp[/IMG]

Suyunuz, doldurduğunuz anda balığınız için uygun sıcaklıkta olmayabilir. Bettalar, Güneydoğu Asya sularında yaşadıkları için sıcak suları tercih ederler. İdeal sıcaklık 22-27 derece arasıdır. Balığınızı sağlıklı tutmak için bir akvaryum ısıtıcısı ve termometre edinmenizde de fayda vardır.
Ilık su, balıklarınızı daha aktif ve genel olarak daha sağlıklı tutacaktır. Su çok soğuk veya çok sıcak olduğunda balığınız ölebilir. Tankı ilk kurduğunuzda ısıtıcının suyu ısıtması zaman alacağından, bir üst maddede bahsedildiği gibi birkaç gün boş olarak çalıştırmanız gerekir. Balığınızı satın alıp eve getirdiğinizde paketteki sıcaklık ve tankınızın sıcaklığı aynı olmayacaktır. Bu yüzden ikisini de eşitlemeniz gerekir. Balığınız eğer bir poşet içinde ise, poşeti açmadan akvaryuma bırakmanız gerekir. Poşet suyun üzerinde yüzerken sıcaklık eşitlenecektir. Daha sonra poşetin ağzını açın ve akvaryumunuzdan poşetteki suya en az yarım saat boyunca saniyede 1 damla olacak şekilde su eklemesi yapın. Bu süre içinde poşetteki su arttıkça, poşetten bir miktar su alıp dökmelisiniz (dışarıya, lavaboya vs.). Belirtilen sürenin sonuna gelindiğinde artık poşetteki sudan balığınızı çıkarıp yavaşça tankınıza salabilirsiniz. Poşette kalan suyu kesinlikle akvaryumunuza dökmeyin.

[B]Tank Yoldaşları Seçimi[/B]

[IMG]http://pad3.whstatic.com/images/thumb/7/72/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-11.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-11.jpg.webp[/IMG]

Betta erkekleri her akvaryumda 1 tane olacak şekilde bakılmalıdır. Agresif balıklar oldukları için onları strese sokacak kadar hızlı yüzen balıklar, gösterişli balıklar, kuyruk didiklemeye meraklı etçil balıklar ve dişi bettalar ile bir arada tutulmamaları gerekir. Dişi bettalar bir arada yaşayabiliyor olsa da, bazen bölge savaşları olabilir ve ciddi yaralanmalarla sonuçlanabilir. Bettalar genellikle tek olarak beslense de, bazı akvaristler onlar için uygun arkadaşlar seçip harika karma tanklar oluşturabilmektedir. Bunun için önerilen bazı tank arkadaşları şunlardır: Neon tetra, Rasbora, vatozlar ve cüce vatozlar, çöpçü (Corydoras) türleri, salyangoz türleri. (Bazı kişiler bol bitkili akvaryumlarda kaya karides, amano karides, kiraz karides gibi karides türleriyle beslese de, yeterli tecrübeniz yoksa tavsiye etmiyorum.)

[B][K]3- DÜZENLİ BAKIM[/K][/B]

[B]Rutin İçin Bir Plan Yapın[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/1/12/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-12.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-12.jpg.webp[/IMG]

Rutin bir bakımınız yoksa, balığınızı erken kaybedersiniz. Balığınız acıktığını veya suyunun kirli olduğunu size söyleyemez, unutmayın. Balığınızın ömrünün en üst düzeye çıkarmak için düzenli ve kaliteli bir bakım yapmanız gerekir. Kendinize bir takvim veya program hazırlamanız büyük ölçüde işe yarayacaktır.

[B]Balık Yemi[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/2/28/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-13.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-13.jpg.webp[/IMG]

Balığınızı düzenli olarak yemlemelisiniz ve balığınız için uygun yemler seçmek önemlidir. Birçok akvaryumcu bettalar için özel yemler satsa da, yine de içeriğini kontrol etmek gerekir. Birçok betta diğer balık yemlerini sevmez, genellikle granül yemleri tercih ederler. Dondurulmuş veya kurutulmuş kan kurtları, dondurulmuş veya kurutulmuş tuzlu su karidesi, dondurulmuş balık, kurutulmuş veya canlı su piresi, artemia gibi canlı yemler bettaların diyetlerinde önemli ölçüde yer alır. Canlı yem hazırlamak pahalı ve zaman alıcı olsa da, bettaların sağlığı için gereklidir. Ayrıca uzun süreli tatile çıkacağınız zaman bir otomatik yemleme makinesi edinmenizde de fayda vardır.

[B]Su Temizliği[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/1/10/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-14.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-14.jpg.webp[/IMG]

Bettalar akıntılı sulardan hoşlanmazlar. Bu yüzden küçük çaplı askı filtreler veya pipo filtre kullanılması önerilir. Tabi ki bunlar da şart değildir. Fakat bir filtreniz ve canlı bitkileriniz yoksa, sık sık su değiştirmek zorundasınız. Değişim sıklığı ve miktarı tankınızın büyüklüğüne göre değişmektedir. Hiçbir zaman suyunuzun tamamını değiştirmemelisiniz. Birkaç günde bir %5 civarı veya haftada bir %20-25 civarı su değişimi yeterlidir. Su değişimini dip çekimi ile beraber yapmanız, dipte oluşacak atıkları uzaklaştırmanız açısından da önemlidir. Ekleyeceğiniz yeni su, en az 2 gün ağzı açık olarak dinlenmiş olmalıdır. Suyunuzu kontrol etmek için test kitleri satın alabilirsiniz. Böylece balığınız için gerekli koşulları harfiyen yerine getirmekte zorlanmazsınız.

[B]Tank Temizliği[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/d/d4/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-15.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-15.jpg.webp[/IMG]

Akvaryum suyunun kalitesini artırmak ve açık bir görüş alanı sağlamak amacıyla akvaryumunuzun düzenli olarak temizlenmesi gerekir. Aksi takdirde akvaryumunuzda yosun, nematod, planarya gibi sorunlar baş gösterebilir. Tank tabanındaki kayalar, dekorlar ve kum da temizlenmelidir. Tank tabanında büyük ölçüde atık birikmesi hem göze hoş görünmez hem de balığınızı hasta edebilir. Bir adet dip çekim sifonu edinip tank zeminini bununla temizleyebilirsiniz. Camdaki yosunları temizlemek için ise bir adet mıknatıslı cam sileceği veya uzun saplı bir sünger alabilirsiniz. Tankınızı temizlerken asla kimyasal kullanmayın (sabun, deterjan, alkol vs.).

[B]Balığınızla Oynayın[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/1/1c/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-16.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-16.jpg.webp[/IMG]

Bettanızın saldırgan ve agresif görüntüsü hoşunuza gidebilir. Birçok kişi bettasını kızdırmaktan kaçınsa da, aksine arada bir yapılması içgüdülerini tetiklemek adına faydalıdır. Fazlasının onu strese sokabileceğini unutmamalısınız. Arada bir ona ayna tutarak kendi görüntüsüne sinirlenmesini ve gövde gösterisi yapmasını izleyebilirsiniz. Araştırmalar, bettaların kavga esnasında daha fazla oksijen tükettiğini göstermektedir. Bu yüzden arada bir yapacağınız bu ayna oyunu, onun için bir egzersiz olacaktır. Unutmayın, sık sık yapılması onu strese sokar.

[B][K]4- HASTALIKLARLA BAŞA ÇIKMAK[/K][/B]

[B]Hastalık Belirtilerini Arayın[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/4/40/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-17.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-17.jpg.webp[/IMG]

Birçok kez balığınıza sadece bakarak onun nasıl hissettiğini anlayabilirsiniz. Hasta balığın birçok işaretleri vardır. Balığınıza yakından bakın ve her seferinde bir dakikanızı ayırarak balığınızı dikkatlice inceleyin. Bu şekilde, olası bir hastalık durumunda erkenden farkına varabilirsiniz. Birkaç belirtiden bahsedecek olursak: İştah kaybı, kayalara ve bitkilere sürtünme, kayaları ve bitkileri kazıma, tank zemininde hareketsiz yatma, baş aşağı veya yan yüzme, beyaz dışkı, soluk renkler, beyaz noktalar hastalık belirtisidir.

[B]Suyunuzu Test Edin[/B]

[IMG]http://pad1.whstatic.com/images/thumb/f/f6/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-18.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-18.jpg.webp[/IMG]

Bir test kiti satın alarak suyunuzu evde test edebilirsiniz. Ayrıca bir profesyonelden yardım almak için test sonucunu bilen birisine gösterebilir ve daha kesin yargılara varabilirsiniz. Suyu analiz etmek, balığınızın problemini teşhis etmek için en iyi yollardan birisidir. Eğer balık sorunlarına neden olan bir dengesizlik söz konusu ise, test kitleri bunu size söyler.

[B]Suyu Isıtın[/B]

[IMG]http://pad2.whstatic.com/images/thumb/6/6e/Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-19.jpg/aid590606-760px-Help-a-Betta-Fish-Live-Longer-Step-19.jpg.webp[/IMG]

Eğer suyunuz çok soğuk ise balığınızda beyaz benek gibi hastalıklar ortaya çıkabilir. Bu yüzden birçok hastalık için 27 derece idealdir. Suyunuzu 27 dereceye ayarladığınızda, birçok hastalığın gelişimi yavaşlar ve sonunda durma noktasına gelir.

[B]Kaynak: Wikihow

Çeviri: Uğur Devrim (Atromitos)

[K]Not: Türkçe çeviriyi Akvaryum.com dışında kaynak göstermeksizin paylaşmayınız.[/K][/B]