Aceminin Filtrasyon bilgisi

Akvaryuma yeni adım atanların bilmesi gerekenler:

Filtrasyon, Filtre malzemeleri ve işlevleri:

Çok basite indirgeyerek ve mümkün olduğunca sade ve kısa bir biçimde anlatmaya çalışacağım.

Akvaryumlarımızdaki filtre işlemi sadece sudaki pislikleri çekmek için yapılmaz, aslında sudaki pisliklerin çok az miktarı dış filtre tarafından çekilir, asıl temizlik bir iç filtre veya daha etkili şekilde dip çekimi ile olur. Dış filtrelerin ve sump'ların asıl işlevleri biyolojik filtrasyondur.

Biyolojik filtrasyon nedir; Tüm canlılar besin tüketimleri sonucunda amonyak üretirler, amonyak oldukça zehirli bir maddedir ve bünyeden atılması gerekir. Fakat amonyağın atılımı için bol miktarda su gerekir. Genel memelilerde (örneğin insanda) su kaybını azaltmak için amonyak üre'ye çevirilir, kuşlarda su ihtiyacı daha da yüksektir ve kaybı azaltmak için amonyak kristalize halde katı olarak atılır, balıkların ise su sıkıntısı yoktur ve amonyağı direkt amonyak olarak atarlar. Fakat amonyak zehirli bir madde olduğundan akvaryum gibi kapalı bir ortamdan uzaklaştırılması gerekir, eğer çok kısa aralıklarla su değişimi yaparsak sudaki amonyak miktarını kabul edilebilir değerlerde tutabiliriz fakat bu su faturamıza pek iyi yansımaz :D Fakat amonyağı besin olarak gören bakteriler mevcuttur, bu bakteriler(1) amonyağı tüketerek nitrit'e çevirirler. Bu bakteriler su hareketinin ve oksijenin olduğu neredeyse heryerde yerleşebilirler. Genellikle akvaryum kumu onların yerleşimi için idealdir. Fakat amonyak kadar olmasa da, nitrit'te zehirlidir ve onunda sudan uzaklaştırılması gerekir. Filtrelerimizin içinde kullandığımız biyolojik sünger/substrat gibi malzemeler de bu nitrit ile beslenen bakterilerin yuvalanması için ideal yerlerdir. Bu bakterilerde işlerini oksijenli bir ortamda hallederler ve nitrit'i tüketip nitrat olarak verirler. En nihayetinde nitrat ta sütten çıkmış ak kaşık değildir ve zehirlidir, fakat amonyak ve nitrit kadar değil. Bundan sonra genellikle başka bir filtrasyon uygulanmaz ve nitrat seviyesini düşürmek için haftalık belli oranlarda su değişimi yapılır. Gerçekte biyolojik döngüde son nokta nitrat değildir, denitrifikasyon bakterileri de vardır ve nitrat'ı nitrojen gazına çevirip akvaryumdan atmosfere tahliye ederler. Fakat denitrifikasyon bakterileri herhangi bir yüzeye yerleşemezler ve az oksijenli veya oksijensiz ortama ihtiyaçları vardır. Aynı filtre içinde birbirine zıt iki ortam oluşturulamayacağından denitrifikasyon için farklı sistemler düşünmek gerekir. Fakat nitrat aynı zamanda bitkilerin kullandığı bir maddedir ve yoğun bitkili bir akvaryumda neredeyse hiç nitrat sorunu çekilmez. Fakat her balık bitkilerle uyumlu değildir.

Dış filtrelerde bazı filtrasyon malzemeleri ve/veya muadillerini kullanıyoruz, Bunlar; 

Elyaf: ince pisliklerin tutulması içindir, iki farklı yapıda elyaf vardır, bunlardan birisi pamuk gibi belli bir formu olmayan elyaftır ki, bunu kullanmıyoruz, istenirse kullanılabilir fakat parçaların dağılarak filtreyi tıkama ihtimali vardır. Bunun yerine kumaşa benzer formda olan elyafı kullanıyoruz. Hazır elyaflar akvaryumcularda satılmaktadır fakat yorgancıdan alacağınız elyaf çok daha ucuz olacak ve aynı işi görecektir. Fakat elyafın hemen tıkanmaması için nebzen kaba pisliklerin tutulması için öncesinde plastik bulaşık telleri kulanılması daha efektif olacaktır.

Seramik : Asıl işlevi delikli yapısı sayesinde üzerinden geçen suyun filtre içinde yayılımını sağlamak yani suyu parçalamaktır, üzerinde bakteri kolonizasyonu olabilir fakat diğer malzemeler ile karşılaştırılabilecek düzeyde olmaz. Elektrikçilerde satılan seramikler boyut olarak daha küçüktür, daha az bir hacimde daha iyi parçalama yaparlar ve daha ucuzdur. (kullanmadan önce sterilize etmekte fayda vardır)

Biyolojik sünger : Plastik yapıda içinden suyun rahatlıkla geçebildiği bir malzemedir, kaba pisliklerin tutulmasında yardımı olabilir fakat tavsiye etmem, kaba ve ince pisliklerin biyolojik süngerden önce elyaf ve plastik bulaşık teli vasıtasıyla tutulması daha iyidir, böylece sünger tıkanmaz ve temas yüzeyi azalmaz. Bu sünger üzerindeki temas yüzeyi başka malzemeler ile karşılaştırıldığında düşük kalabilir fakat yinede işe yarar ve ucuzdur.

Substrat : İnce delikli yapıda süngerdir, mudalili olarak koltuk süngeri kullanılsa da ikisini de tavsiye etmem. Birçok koltuk süngerinin delikleri üretim tekniği yüzünden çıkmaz sokaktır, bir substrat'ın işlevselliği ne kadar yoğun yüzey alanı olduğu ve bu yüzey alanlarından suyun geçiş imkanı ile ilgilidir. Eğer koltuk süngeri kullanılacaksa işlevselliğini artırmak için 1cm3'lük veya daha küçük parçalara ayrılmalıdır. Görece büyük bir koltuk süngeri alıp musluk ağzına dayayıp suyu açtığınızda suyun süngerden zar zor geçtiğini hatta birçok yerinden geçemediğini göreceksiniz, bu yüzden mümkün olduğunca küçük parçalara bölüp kullanmak en mantıklı yoldur ve küçük parçalar halinde kullanıldığında pahalı substrat'larla aynı etkiyi gösterir.

Fakat en kaliteli substrat deniz süngeridir (sanırım bunu ilk ben söylüyorum), içindeki neredeyse tüm yollar birbirine bağlıdır ve bulunduğu hacimdeki su temas yüzeyini başka hiçbir malzeme sağlıyamaz, hatta yakınından bile geçemez. Fakat deniz süngerleri de kilo ile satılırlar ve oldukça pahalıdırlar, fakat paranın alabileceği en iyi substrattır. Eğer deniz süngeri kullanacaksanız asla parçalamayın, bütün hali ile en iyi performansı verecektir.

Denitrifikasyon: Denitrifikasyon bakterileri az oksijenli veya oksijensiz ortamlarda organik sülfür bileşiklerini substrat olarak kullanırlar ve nitrat'ı nitrojen (azot) gazına çevirirler. Çalışma ortamlarını filtre veya sump'ların içinde sağlıyamayacağımızdan yani oksijensiz ortam oluşturamayacağımızdan tuzlu su sistemlerinde kullanılan Jaubert sisteminin benzerini akvaryumumuzda oluşturmamız gerekir, bunun içinde akvaryum tabanına 1-2 cm kalınlık oluşturacak kadar organik sülfür içeren malzeme, onun üzerine de, 10 cm kalınlık sağlayacak kadar kum koyarız, böylece kumun derinliklerinde az oksijenli bölge ve uygun substrat elde edilmiş olur, bakteri kolonizasyonu ise zamanla kendiliğinden oluşacaktır. Fakat bu yapıda dip çekimi yapmak sistemi bozacaktır, bir iç filtre ile kum üzerindeki pisliklerin kaldırılması sisteme zarar vermemek için en iyisidir. Bitkili akvaryumlarda böyle bir uygulamaya gerek yoktur, bu tip şeyler ile uğraşılmak/para harcanmak istenmezse haftalık su değişimleri kişinin işini görecektir.

Bakılması gereken Link'ler;