ÖZELLİKLER

Kullanıcı Adı:
NURETTİN
Kullanıcı Grubu:
Forum Üyesi
Geri Bildirimleri:
Aldığı Beğeni:
0
Hesap Durumu:
Aktif
Durumu:
Çevrim Dışı
Üyelik Tarihi:
16 Nisan 2012 13:14
Son Ziyaret:
20 Nisan 2012 11:24
Toplam Mesaj:
1 [0.00 Gün Ortalaması]
Paylaşım Sayisı:
0 (Son 6 Ay)
İlan Sayisı:

BİLGİLER

Ad Soyad:
NURETTİN AYTEKİN
Doğum Tarihi:
15 Mayıs 1975
Yaş:
49
İl:
Istanbul
Meslek:
NOTER KATİBİ
Özel Mesaj:
Sohbet Talebi:
Üye Favorile:
Sosyal Medya:

İMZA

NURETTİN AYTEKİN

SON 1 MESAJI

BETTA BALIKLARININ TÜRLERİ

BETTA TÜRLERİ

Betta splendens, tatlı su canlıları arasında en fazla çeşitlenme gösterenlerden biridir. Yüzlerce farklı renkte, değişik vücut, yüzgeç ve kuyruk formlarına sahip, birbirlerinden çok farklı ırklar ve bireyler üretilmiştir. Bu renk ve form zenginliği, belli ortak özelliklere sahip bireylerin özel olarak isimlendirilmesini zorunlu bir hale getirmiş, sonuçta beta varyeteleri oluşmuştur.

    Renk varyeteleri o kadar fazladır ki, tek tek bahsetmek neredeyse imkansızdır. Başlangıçta temel birkaç renk ve bu renklerden oluşan kombinasyonlar mevcutken, betalara duyulan ilgi arttıkça, aklımıza gelen hemen her renkte betalar üretilmiştir. İki, üç ya da daha fazla rengi bünyesinde barındıran betaların

ortaya çıkmasıyla, bu renk yelpazesi daha da genişlemiştir. Genel olarak kabul edilmiş bazı renk ve desen sınıflandırmaları halen mevcuttur. Ancak beta üretiminde bugün gelinen nokta, bu muayyen sınıflandırmaların dışında kalan bireylerin üretilmesini kaçınılmaz kılmıştır. Her üreticinin kendi ortaya çıkardığı balıklara farklı isimler vermesiyle, renklere dayalı sınıflandırma içinden çıkılmaz bir hal almıştır (Siyah renkli, lacivert hareli betalara verilen "siyah orkide (black orchid)" ismi gibi..). Farklı renkte betalar üretmeye yönelik çalışmalar hala sürmekte, her geçen gün inanılmaz renklerde betalar ortaya çıkmaktadır. Son dönemde üretilmeye başlanan parlak, metalik altın ve gümüş rengi betalar bunun belirgin bir örneğidir. Yandaki fotoğrafta, güzel bir altın beta görülmektedir.


    Ayrıca, gelişen teknolojinin de yardımıyla beta evrimi bilimsel bir hal almış, daha makbul, daha güçlü ve daha güzel ırkların üretiminde genetik faktörler ve kontrollü çaprazlamalar da kullanılmaya başlanmıştır. Bu sayede ortaya çok ilginç beta varyeteleri çıkmaktadır.   

    Yine son yıllarda ortaya çıkarılmış olan dev (giant) plakat beta bunlardan biridir. Normal bir betada vücut uzunluğu 4-5 cm, ağırlığı ise 2-3 gram olarak ölçülürken, ortaya çıkarılan bu dev betalarda uzunluk 6,5 cm, ağırlık ise yaklaşık 9 gram olarak ölçülmüştür. Yanda, bir dev betanın, normal ölçülerdeki bir Tayland kısa kuyruk betayla yanyana çekilmiş fotoğrafları verilmiştir.


    Tüm bu renk ve vücut yapısı çeşitliliğinden ayrı ayrı bahsedebilmenin zorluğunu göz önüne alırsak, beta çeşitlerini daha belirgin ve ilgi çekici bir özelliklerine dayanarak incelemekte fayda var. Bu özellik de şüphesiz, yüzgeçlerde ve özellikle de kuyrukta meydana gelen farklılaşmalardır.

    Betaların akvaryum hobisinde geçirdikleri evrim sürecinde, çok değişik kuyruk tiplerine sahip ırklar ortaya çıkarılmıştır. Zamanla bu farklılaşma, sınıflandırma için kullanılan en uygun ve en belirgin özellik olarak kabul edilmiştir.
    Kuyruklarına göre isimlendirilmiş beta çeşitlerinden bazıları, daha güzel ırkların üretilmesi ile gözden düşmüş ve kaybolmaya yüz tutmuştur.Bu yüzden günümüzde bulunabilmeleri oldukça zordur. Bazı varyeteler ise, tam tersine, son yıllarda ortaya çıkarılmışlar ve henüz yeterince yaygınlaşmamışlardır. Özellikle, üretilmeleri çok zor olan bazı ırklar, sadece yarışmalar ve şov amaçlı organizasyonlarda görülebilmektedir.

    Kuyruk ve yüzgeç yapılarına göre sınıflandırılmış beta varyetelerine kısaca değinelim... 


    KISA KUYRUK (SHORT TAİL): Bu varyetede yüzgeçler kısa, vücut hafif tıknaz ve kaba, fakat güçlü görünümlüdür. Vücut formu olarak vahşi betalara en fazla benzeyen varyetedir. Plakat betalar olarak da adlandırılırlar. Aslında Tayland dilinde plakat (pla kat), ısıran balık anlamına gelir ve betalara genel olarak verilen isimdir. Ancak akvaryum literatüründe, bu varyetenin ismi olarak kullanılır. Plakat betalar, diğer betalara göre daha agresif ve hareketlidir. Yurdumuzda nadiren rastlanmalarına karşın, özellikle Uzakdoğu ve Avrupa'da meraklıları oldukça fazladır. Vücut şekillerinin ilkelliğine rağmen çok farklı renklerde, güzel görünümlü olanları vardır.

 


    TEK KUYRUK (SINGLE TAİL): Vahşi formlardan ya da kısa kuyruklardan sonra ilk ortaya çıkarılan çeşittir. Kuyruk ve yüzgeçlerin ilkel atalarına göre biraz daha uzaması ve şekillenmesi sağlanmış ve ortaya çıkan bu bireyler farklı bir çeşit olarak kabul edilmiştir. Aslında, tül kuyruk, delta kuyruk gibi varyeteler de tek kuyruk betalar olarak kabul edilebilir. Zamanla daha güzel ırkların üretilmesi, tek kuyruk betaların yavaş yavaş kaybolmasına sebep olmuştur.

    TÜL KUYRUK (VEİL TAİL): Yurdumuzda ve dünyada en sık rastlanan beta varyetesidir. Hatta, bir çok hobici betaların sadece bu varyetesini bilir. Betanın, akvaryum balıkları içinde en bilinen türlerden biri olması, bu çeşidin yaygınlığı sayesinde olmuştur. Kuyruk ve yüzgeçleri uzun, tül gibi aşağı sarkık ve genelde sona doğru incelen bir görünümdedir. Tül kuyruk özelliği, betalarda baskın bir genetik özelliktir. Bu yüzden ırkın farklılaşması oldukça zordur. 

 


    ÇAN KUYRUK (BELL TAİL): Tül kuyruk betalardır. Kuyruk bitime doğru incelmez, sanki makasla kesilmiş gibi düz bir şekilde sonlanır. Bu da kuyruğa çan benzeri bir görünüm verir. Beğenilen bir varyete değildir, bu yüzden fazla yaygınlaşmamıştır.

    MAÇA KUYRUK (SPADE TAİL): Nadir bulunan, buna karşın çok da makbul olmayan bir varyetedir. Kuyruk yapısı tül kuyruk betalara benzer. Ancak kuyruk, ucuna doğru daralır ve sivrileşir. Aslında güzel bir görünüme sahip olmalarına karşın, diğer varyetelerin gölgesinde kaldığı için pek tutulmamıştır.

    DELTA KUYRUK (DELTA TAİL): Görünüm olarak tül kuyruk betalara benzerler. Ancak kuyruk sonuna doğru incelmez, biraz daha geniş ve delta biçimlidir. Tüm kirişlerin uzunluğu hemen hemen aynıdır. Kuyruk tam olarak açıldığında alt ve üst kısımları hafif köşeli, yuvarlak biçimde sonlanan bir görünüm kazanır.
    Birçok kaynakta, bu varyetenin kendi içinde de çeşitlendiği kabul edilir. Bu çeşitlemede balığın kuyruk genişliği rol oynar. Kuyruk tam olarak açıkken iki kenarı arasında kalan açı, balığın sınıflandırılmasını sağlar. Buna göre, açı 50-70 derece arasında ise delta kuyruk, 70-120 derece arasında ise süper delta kuyruk, 120-160 derece arasında ise ultra delta kuyruk olarak isimlendirilebilir.


    YARIM AY (HALFMOON): Aslında delta kuyruk betaların bir çeşididir. 160 dereceden 180 dereceyi bile aşabilen bir kuyruk açıklığına sahip, muhteşem görünümlü balıklardır. Bu özellikleriyle yarım ay betalar, kendilerine özgü bir isimle anılmayı haketmişlerdir. Balığın kalitesinde kuyruk genişliği kadar kuyruk kirişlerinin eşit uzunlukta olması da çok önemlidir. Kuyruk hemen hemen bir yarım daire şeklinde olmalıdır. Ayrıca anal yüzgeç ve sırt yüzgeç uzunluğu da kuyrukla orantılı olmalı, balık tüm yüzgeçlerini açtığında kuyruk ve yüzgeçler birbiri ile aynı hizada sonlanmalıdır. Bu özelliklere sahip, kaliteli yarım ay betalar nadir bulunur. Bu yüzden yüksek fiyatlarla alıcı bulabilirler. Ancak, güzel görünümlerine rağmen, kuyruk ve yüzgeçlerin ağırlığı, özellikle yaşlı bireylerde yüzme güçlüğü ve deformasyonlara sebep olabilmektedir.


    GÜL KUYRUK (ROSE TAİL): Yarım ay betalara benzerler. Anal yüzgeç ve sırt yüzgeci de gelişmiştir. Buna karşın, karın yüzgeçleri diğer türlere oranla daha kısadır. Kuyruk ve yüzgeç kirişleri çatallaşır. Bu ayrımlar, özellikle kuyruğun aşırı genişlemesine ve tam olarak açıkken bile kat kat bir görünüme sahip olmasına yol açar. Kuyruk açısı genelde 180 dereceden fazladır.

    YAPRAK KUYRUK (FEATHER TAİL): Yarım ay betalardan türetilen bir varyetedir. Gül kuyruk betalara benzerler. Fakat kuyruğun uç kısımları dairesel değil, hafifçe girintili çıkıntılıdır. Bu görüntü, gerçekten de bir çiçek yaprağını çağrıştırır.

    Gül kuyruk ve yaprak kuyruk betalar, inanılmaz kuyruk genişlikleri yüzünden, yarım ay üstü (over-halfmoon) betalar olarak da adlandırılırlar. Kuyruktaki her bir kiriş çok sayıda ışına ayrılır. Son yıllarda, 16 ışın betalar dahi üretilmiştir. Buna karşın, genelde sağlıklı biçimde yüzmekte ve diğer yaşamsal fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanırlar. Aşırı gelişmiş kuyruk ve yüzgeçler güzel bir görüntü sağlasa da, aslında balığa yük olmaktadır. Birçok üretici, kuyruk genişliği 360 dereceye yakın betaların hayalini kurar ve hep daha geniş kuyruklu betaları üretmek için çalışırlar. Ancak sonuç genelde, yüzemeyen, çiftleşemeyen ve kısa ömürlü balıklardır.

    YUVARLAK KUYRUK (ROUND TAİL): Yarım ay betalarda olduğu gibi geniş, fakat daha kısa ve gösterişsiz bir kuyruğa sahiptirler. Buna karşın kuyruk, alt ve üst kirişlerin orantılı biçimde kısa olması sayesinde, neredeyse yuvarlak bir biçim almıştır. Yüzgeçler de fazla uzamaz. Beğenilen bir ırk değildir.

    YELPAZE KUYRUK (FAN TAİL): Kuyruk, delta kuyruklarda olduğu gibi genişler, fakat yuvarlak bir şekle sahiptir. Delta kuyruklarda olduğu gibi keskin köşeler bulunmaz. Orta kısımdaki kuyruk kirişlerinin alt ve üst kısımlardakilerden daha uzun olması buna sebep olur. 
    (Bazı kaynaklarda, kuyruk bitimi düzensiz zikzaklarla sonlanan, kuyruk kirişlerinin çoğu birbirinden farklı uzunluğa sahip bireyler de yelpaze kuyruk olarak adlandırılır. Bu balıklar genellikle delta veya tül kuyruk betalardır. Görünüm olarak her biri birbirinden farklıdır ve belirgin bir kuyruk yapısı yoktur. Bu yüzden bu balıkların yelpaze kuyruk olarak tanımlanması ya da ayrı bir varyete olarak incelenmesi yanlış olur.) 

    ÇİFT KUYRUK (DOUBLE TAİL): Adından da anlaşılabileceği gibi, kuyruk iki parçadan oluşur. Çift loblu betalar olarak da adlandırılırlar. 1960'lı yıllarda, Hindistanlı bir üretici tarafından ortaya çıkarılmışlardır. Kuyruğun tam ortadan ayrılması ve ayrımın kuyruğun vücuda birleştiği noktaya kadar uzanması, balığın kalitesinin belirlenmesinde önemli özelliklerdir. Çift kuyruk betalarda sırt yüzgeci diğer varyetelerde olduğundan daha fazla gelişmiştir. Hemen hemen anal yüzgeç kadar bir genişliğe sahip olabilir. Nadir rastlanan bir varyetedir. Özellikle üretimleri oldukça sıkıntılıdır. Çünkü, çift kuyruk betaların birbirleri ile çiftleşmeleri durumunda, yavruların büyük bir yüzdesi sakat olur. Gelişimini tamamlayamayan, vücut, kuyruk veya yüzgeç deformasyonuna sahip yavrular elde etme riski çok fazladır. Bu yüzden, dişi balığın delta kuyruk varyasyonlarından seçilmesinde yarar vardır.


    KALP KUYRUK (HEART TAİL): Aslında çift kuyruk betalardır. Ancak ayrım kuyruk ucuna yakın bir noktadan başlar. Dairesel sonlanan iki parçaya ayrılan kuyruk, bu ayrım sayesinde bir kalp şekli kazanır. Bu varyete nadir bulunur. Çünkü herhangi bir çaprazlama, seleksiyon ya da farklı üretim tekniği yoluyla üretilmeleri mümkün değildir. Çift kuyruk beta üretimi sırasında, kazara ortaya çıkan bireylerdir. Yani, aslında sahip oldukları güzel kuyruk şekli bir deformasyon sonucudur. Bireyler bu özelliklerini yavrulara aktaramazlar.

    BİTİŞİK KUYRUK (FUSE TAİL): Bu varyetenin bireyleri de, kalp kuyruklar gibi kazara ortaya çıkar. Çift kuyruk üretimi sırasında, arada sırada ortaya çıkan bireylerdir. Normalde, birbirinden ayrı iki geniş lobdan oluşması amaçlanan kuyruk, bitişik, tek ve çok geniş kuyruk biçimindedir. Bu kuyruk yapısı, çift kuyrukların olağandan daha geniş sırt yüzgeçleriyle birlikte, balığa sıradışı bir görünüm kazandırır. Çift kuyruk beta üreticilerinin, ideal biçimde ayrılmış, çift loblu kuyruk yapısına ulaşmak adına ırkı geliştirmek için çaba harcaması, bitişik kuyrukların git gide daha nadir ve pahalı bireyler olmalarına sebep olmaktadır.

    BİTİŞİK YÜZGEÇ (FUSE FİN): Aslında bitişik yüzgeç betaları bir varyete olarak değil, sadece çok ender ortaya çıkan bireyler olarak incelemek daha doğrudur. Kuyruk, anal yüzgeç ve sırt yüzgeci birleşir ve tek bir yüzgeç görünümü kazanır. Bir başka deyişle balık, karın yüzgeçlerinin arkasından başlayıp neredeyse başının üst kısmına kadar uzanan, tek bir uzun yüzgece sahiptir. Bitişik kuyruk betaların üretilmesi çabaları sırasında tesadüfen ortaya çıkmışlardır. Beta üretiminde ve geliştirilmesinde bir evrim olarak kabul edilirler. Buna karşın çoğaltılmaları konusunda yapılan çalışmalardan bugüne kadar pozitif bir sonuç alınamamıştır.

    ÜÇ KUYRUK (TRİPLE TAİL): Çift kuyruk varyetesine benzer. Ancak adından da anlaşılabileceği gibi, kuyruk orantılı biçimde ayrılmış üç lobdan oluşur. Oldukça yeni ortaya çıkarılmış bir varyete olduğu için düzenli bir biçimde üretimi yapılmamaktadır. Ayrıca üretilen bireylerin düzgün ve orantılı kuyruk ayrımlarına sahip olmaları da nadir rastlanan bir durumdur. Karakteristik özelliklerini güçlü biçimde taşıyan ırkların ortaya çıkarılması ile, yaygınlaşması olası bir varyetedir.

    TAÇ KUYRUK (CROWN TAİL): Görünüm olarak en farklı ve güzel varyetelerden biridir. Ayrıca en son ortaya çıkarılmış ve yaygınlaşmış olan betta çeşididir. İlk kez Endonezyalı bir üretici tarafından üretilmişlerdir. Kuyruk ve yüzgeç kirişleri, aralarındaki zar tabakadan daha uzun bir hale gelerek, saçaklı bir görünüm kazanır. Özellikle tüm yüzgeçlerin gergin biçimde açık olduğu anlarda, balık benzersiz bir şekle sahip olur. Uzun kuyruklu betalar içinde en agresif olanlardır.
    Bu varyete de kendi içinde farklılaşmış ve gruplandırılmıştır. Bu ayrım, kuyruk kirişlerinin son kısımlarının parçalanmasıyla alakalıdır. Kiriş parçalanma yapmadan sonlanıyorsa tek ışın (single ray), ikiye ayrılıyorsa çift ışın (double ray), üçe ayrılıyorsa üç ışın (triple ray) taç kuyruk betalar olarak isimlendirilir. Aşağıda, sol taraftaki iki resimde yer alan balıklar, çift ışın taç kuyruk betalardır. Taç kuyrukların son çeşidi ise, aralarında bulunması en zor olan çeşittir. Bu balıklarda kuyruk kirişleri önce ikiye ayrılır. Daha sonra ise bu iki kısım kendi içlerinde de ikiye ayrılarak kuyruğu kusursuz bir hale getirir. Bu varyete çift çift ışın (double double ray) taç kuyruk beta olarak adlandırılır. Tabi ki, kirişlerin ve uç ayrımlarının eşit uzunlukta olması da çok önemlidir. Aşağıdaki resimlerde, sağ taraftaki iki balık bu varyetedendir.


    ÇAPRAZ KUYRUK (CROSS TAİL): X-ray beta veya kral (king) beta olarak da adlandırılırlar. Çift ışın taç kuyruk betalardır. Bir kirişten ayrılan ışınlar, aralarında belli bir açı oluşturarak "V" şeklinde uzar. Kuyruk, birbirini çaprazlama kesen saçaklarla son bulur. Bu da balığa sıradışı bir görünüm kazandırır. Bazı bireylerde ayrılan ışınların arası perde şeklinde bağlı kalır.
    Kral betalar, yeni ortaya çıkarılmış bir varyetedir. Ancak,uluslararası pek çok yarışma ve şov organizasyonunda gördükleri ilgi ve kazandıkları ödüllerle, 'kral' ismini hakettiklerini kanıtlamışlardır.

    TARAK KUYRUK (COMB TAİL): Kuyruk kirişleri, taç kuyruklarda olduğu gibi uzundur. Ancak bu uzunluk hiçbir zaman taç kuyruklardaki kadar olmaz. Kuyruk ve yüzgeçler olağandan kısadır. Uzun kirişler ayrım yapmadan sonlanır. Kuyruk ve yüzgeçlerin kenarları, testere gibi tırtıklı bir görünüme sahiptir.

    YARIM GÜNEŞ (HALFSUN): Yarım ay betalarda olduğu gibi çok geniş kuyruklara sahip taç kuyruk betalar olarak tanımlanabilirler. Kuyruk yaklaşık 180 derecelik bir genişliğe sahiptir. Bununla birlikte, taç kuyruklardaki gibi saçaklı bir yapı görülür. Genelde kirişlerde parçalanma görülmez, yani tek ışın betalardır. Her iki özelliğin de çekinik olması sebebiyle üretilmeleri biraz zordur. Bu yüzden nadir bulunurlar. 

    LİR KUYRUK (LYRE TAİL): Adlarından da anlaşılabileceği gibi, bu varyetenin bireyleri lir şeklinde bir kuyruğa sahiptir. Kuyruğun sadece alt ve üst kısmındaki kirişler uzamıştır. Tayland'lı bir üretici tarafından ortaya çıkarılmış olan, yeni bir varyetedir. Şu anda sadece Uzakdoğulu birkaç üretici tarafından üretiliyor ve pazarlanıyor olmaları sebebiyle, oldukça nadir bulunurlar.


    Tüm bu varyetelere ek olarak, aralarında yapılan çaprazlamalarla ortaya çıkarılmış ve ayrıca isimlendirilmemiş betalar da vardır. Bu balıklar yüzgeç ve kuyruk özellikleri bakımından farklı varyetelerin özelliklerine sahip olabilir. Aşağıda yer alan fotoğraflardaki betalar bunlara örnek olarak gösterilebilir

SON MESAJLAR

GÜNCEL 100 TANITIM

SON İLANLAR

FORUM İSTATİSTİKLERİ

  • 3,797,668 Mesaj
  • 408,613 Konu
  • 91 Forum
  • 145,128 Forum Üyesi
  • 1,466 Özel Forum Üyesi
  • 29 Kıdemli Akvarist
  • 1,941 Dün Giriş Yapan Üye

Şu ana kadar en fazla 1365 kişi 27.03.2012 23:21 tarih ve saatinde çevrim içi oldu.